Aramızda Gizli Optimizasyoncular Olabilir

Optimizasyon en temel anlamı ile aynı seviyede girdiden daha fazla çıktı elde etmektir. Daha dijital söyleyiş ise aynı reklam harcaması ile daha fazla gelir. İlgi çekici değil mi?

Bu yazıyı yazmamda 2 amacım var. İlki optimizasyon konusunda bir uzmanla/ajansla çalışacak firmalara yardımcı olmak. Diğeri ise kariyerine optimizasyon uzmanı (Growth Hacker, CRO Specialist etc) olarak devam etmek isteyenlere yol haritası çıkartmak.

Kendimde ve çevremdeki optimizasyon uzmanlarında gözlemlediğim ve iyi optimizasyoncuda bu olur dediğim maddeleri aşağıda açıklıyorum. Tamamen kendi görüşüm olduğu için her türlü geri bildirime açığım.

STARTUP KÜLTÜRÜ

Startup’da çalışmanın kazandırdığı yeteneklerin başka bir yerde kolay kolay elde edilebileceğini düşünmüyorum. Bu nedenle kariyerinin herhangi bir adımında startup’larda çalışanların hayatları boyunca avantaja sahip olacaklarına inanıyorum. Şimdiye kadar herhangi bir startup’da çalışmamışsanız bu fikre açık olmanızı öneriyorum.

İçinde bulunduğunuz ortama şöyle bir bakın. Şirkete girdikten 6 ay sonra bile kimin ne iş yaptığından tam emin değilseniz emin olun orası bir statup’tır :)

Startup’lar o kadar hızlı büyür ve değişime uğrar ki sürekli yeni görev tanımları oluşur. Bu görev tanımlarının ise hızlı bir şekilde doldurulması gerekir. Operasyon uzmanının aslında gizli bir müşteri ilişkileri yönetmeni veya .net developer’ın aslında product management konusunda doğal bir yeteneğinin olduğunu keşfetmeniz sizi şaşırtmasın.

2012 yılında kurulan ve 2 sene boyunca dahil olduğum Sosyotik’te bu durumu aynen yaşadım. Title’ım Product Manager olabilirdi ama çağrı merkezinden tedarik ve kargolamaya, algoritma geliştirmeden dijital pazarlama aktivitelerine kadar neredeyse bütün alanlarda işin mutfağında yer aldım.

Bu deneyimin daha sonra Hype’da danışmanlık verdiğim firmaların iç dinamiklerini daha kolay kavramamı ve aksiyon almamı sağladı. Hizmet verdiğiniz bir firmaya sadece dışarıdan bakmanın en acı tarafı kendinizi dışlanmış hissedecek olmanızdır. Sadece websitesine değil; karar mekanizmalarına, çalışanlarına, şirket kültürlerine ve hedeflerine odaklanın. Böylece sizi benimseyecek ve ekipten biri gibi davranacaklardır.

Hizmet verdiğin şirkete kattığın değeri ölçebilecek en basit soru; “Önerin şirket için hayati bir önem gösteriyor mu?”

DİJİTAL PAZARLAMA

Optimizasyon sadece websitesinde yapılan A/B testlerinden ibaret değildir. Kolay ve sonuca etkisi olan optimizasyonların büyük bir kısmı aslında siteye ilgili kişileri getirmekle alakalıdır. Yeni kullanıcıya yönelik indirim kuponunu remarketing ile siteye gelen ziyaretçilerinize uygulamanız sizce nasıl sonuç verir?

Dijital pazarlama uzmanı olmanıza gerek yok. Ama en azından 6 ay PPC reklamlar dediğimiz Adwords/Facebook ile remarketing ve mailing kampanyalarını bizzat yürütmüş olmanız sizin için avantaj. Böylece fark ettiğiniz performans kaybının gerçek nedeninin ücretli reklamlarından mı yoksa siteden kaynaklı mı olduğunu görebilirsiniz.

SORMA MERAKI

Sokrates, konuşmanın başında sorular soruyordu. Sanki hiçbir şey bilmezmiş gibi görünmeyi tercih ediyordu. Bir şey bilmiyormuş gibi yapmakla da insanları akıllarını kullanmaya zorluyordu. Konuşma ilerledikçe çoğu zaman karşısındaki kişinin düşüncelerindeki zayıf noktaları görmesini sağlıyordu. Bu durumda, Sokrates’in konuşma arkadaşı sonunda hak ile haksızlığı fark edebiliyordu. (Gaarder, 2004, sy.77–81).

Optimizasyon soru sorma sanatıdır desek yanlış söylemiş olmayız. Amacımız en derinde yatan sorunu gün yüzüne çıkartmak ve düzeltmek. Optimize edilecek doğru noktayı bulamadıktan sonra en iyi A/B testlerini yapsan ne fayda.

Soru sormanın zıttı ise “Bu işe yarar” veya “Bana göre bu doğru” cümleleridir. Hayır! Test etmeden X firmasında işe yarayan değişikliğin bu firmada da işe yarayacağını bilemezsin.

SAYILARA YAKINLIK

Etrafımdaki her şeyi ölçülebilir hale getirmek gibi bir amacım var. Uykumu, adımımı, çalışma saatlerimi ve daha bir çok şeyi veriye döküyorum. Bu konuda son girişimim ise insanları takip etmek üzerine.

Bu davranışının literatürde bir de adı varmış; “Datafication”

Datafication refers to the collective tools, technologies and processes used to transform an organization to a data-driven enterprise. This buzzword describes an organizational trend of defining the key to core business operations through a global reliance on data and its related infrastructure.

Optimizasyon ile uğraşmak isteyen bir kişinin bana göre muhakkak sayılara takıntılı olması gerekmektedir. İstatistikle arası iyi olan bir kişi test sonuçlarını doğru yorumlayabilir. Dikkat ederseniz okuyabilir değil; yorumlayabilir. İkisi çok farklı şeyler.

Aşağıdaki 2 dakikalık videoyu izlediğinizde ne demek istediğimi daha iyi anlayacaksınız.

Sayılara yakın olmanın beraberinde getirdiği diğer kas ise analiz yeteneği. Bu yeteneği sayesinde meşhur Pareto’yu uygulayabilirsiniz. Yani en çok faydayı en az emekle sağlayacak doğru noktayı tesbit edebilirsiniz. Böylece aksiyonlarınız hizmet verdiğiniz firmada çok daha fazla heyecan uyandıracaktır. E-ticaret sitesinde berbat bir ödeme süreci sizi beklerken sık sorulan sorular sayfasına test yaparsanız ne olur?

Çocukluğumdan beri Prelli’nin Sarı-Kırmızı logosunu gördükçe içimden tekrarladığım “Kontrolsüz güç, güç değildir” motto’su buraya şahane oturuyor. Optimizasyon çok büyük bir güç. Bu gücü kontrol altına alabilmek için tek çözüm sayılara hakim olmak.

İNSAN DAVRANIŞLARI

On-site optimizasyonda ana amacımız siteye gelen kullanıcıların hedeflerine daha rahat ulaşmalarına yardımcı olmak. Bu nedenle insan davranışlarına hakim olmak ve aradıkları her ne ise birlikte ulaşabilmek oldukça önemli.

Aşağıdaki video Robert Cialdini’in “İknanın Psikolojisi” kitabından esinlenerek oluşturulmuş.

ETKİLİ İÇERİK VE TASARIM

İçerik üreten veya tasarım yapan kişi olmana gerek yok. (Eğer Enes gibi bu şanslı kişilerden biriysen ne âlâ) Ama iyi ve kötü içeriği/tasarımı ayırt edecek kadar bu konular hakkında bilgi sahibi olman veya doğru kişilerle çalışman oldukça önemli. Unutma bu bir ekip işi.

HER ŞEYİN TEMELI KODLAMA

Kodlama bütün onsite optimizasyon çalışmalarının temelidir. Kodlama bilgisi olmadan yapılacak öneriler size 2 şekilde zarar verir.

• Öneriniz oldukça basit HTML değişiklikleri gerektiriyor ve siz bunu Optimizely’den rahatça yapabilir durumdaysanız. Hizmet verdiğiniz firma sizin yetkinliklerinizi ve işi gerçekten bilip bilmediğinizi sorgulayabilir.
• Önerileriniz oldukça kapsamlı bir revizyon gerektiriyor ve siz eksik kodlama bilginiz ile çok basit bir değişiklik gibi lanse etmiş olabilirsiniz. Bu durumda firmanın development ekibi tarafından size karşı duvar örülmeye başlanacaktır.

Temel düzeyde de olsa kodlama bilgisi olmayan Optimizasyoncu bir kanadı kırık kuş gibidir. Uçmaya çalışır ama uçamaz. Aksine kodlama bilen bir kişinin elinin erişemeyeceği bir yer yok gibidir. Eğer API’lerle içli dışlı iseniz elinizde Minion ordusu vardır. Ajansta Esad ile yaptığımız otomatizasyonlar sayesinde 3 hayalet minion gece gündüz bizim için çalışıyor. Şahane!

İLETİŞİM

Nihayetinde insanlarla çalışıyoruz ve gerek ekip içerisinde gerekse hizmet verdiğimiz firmalarla iletişimiz başarımızdaki en önemli faktör. Etrafımda gördüğüm ve başarılı olduklarını düşündüğüm optimizasyon uzmanlarının tamamı insan ilişkileri yönünden oldukça başarılı ve stabil bir çizgi izliyor.

Optimizasyon üzerine çalışmak mı istiyorsun?

O halde ne duruyorsun! Bana zekeriya[at]hypeistanbul.com’dan email gönder veya LinkedIn’den ekle. Tanışalım, bir kahve içelim. Önümüzdeki fırsatları konuşalım.

Yukarıdaki maddelerin birkaçında veya tamamında eksik olman hiç önemli değil. Sonuçta hiçbirimiz bu sürece tam donanımla başlamadık.

Biz birlikte ekibiz, birlikte güçlüyüz.